การส่งเสริมสือเพือการศึกษาเรือง สํานวนสุภาษิตไทย

จัดทำโดย
น.ส. จิรัชฌา​ เอนกธนะเศรษฐ์ เลขประจำตัว 31145 ห้อง ม.6/3 เลขที่ 23
น.ส. วรัญญา ​แซ่แต้ ​​ เลขประจำตัว 31300 ห้อง ม.6/3 เลขที่ 37
น.ส. ศิวพร ปุริทำเม ​ เลขประจำตัว 31323 ห้อง ม.6/3 เลขที่ 41
น.ส. สุชาดา ​กลับทวี ​ เลขประจำตัว 31332 ห้อง ม.6/3 เลขที่ 43

อาจารย์ที่ปรึกษาโครงงาน
​ อาจารย์ ชวลิต มะสำอินทร์
​ อาจารย์ มงคล มะเมียงทอง

สุภาษิต ความหมายตามพจนานุกรม หมายถึง คํากล่าวทีมีคติควรฟัง สุภาษิตจึงมีลักษณะ

เดียวกับสํานวนและคําพังเพย แต่มีจุดมุ่งหมายเพือการสังสอน เตือนสติให้คิด ไม่มีการเสียดสี

หรือติชมอย่างคําพังเพย เป็ นถ้อยคําทีแสดงหลักความจริง เป็ นทียอมรับกันโดยทัว ๆ ไป ภาษิตนี

ยังมีความหมายรวมไปถึง สัจธรรม คําสังสอนทีเป็ นความจริงอันเทียงแท้ทางศาสนาด้วย เช่น

ตนเป็ นทีพึงแห่งตน คนล่วงทุกข์ได้เพราะความเพียร ฯลฯ แต่เรานิยมเรียกสัจธรรมเหล่านีว่า

“สุภาษิต”

สํานวน ความหมายตามพจนานุกรม หมายถึง โวหาร ทํานองพูด ถ้อยคําทีเรียบเรียง ถ้อยคําที

ไม่ถูกไวยากรณ์แต่รับใช้เป็ นภาษาทีถูกต้อง การแสดงถ้อยคําออกมาเป็ นข้อความพิเศษเฉพาะ

ภาษหนึง ๆ สํานวนไทยจะมีความหมายโดยนัย เป็ นลักษณะความหมายเชิงอุปมาเปรียบเทียบจะ

ไม่แปลความหมายตรงตามตัวอักษร

ทํานาบนหลังคน

ทํานาบนหลังคน : หมายถึงคนทีคิดหาผลกําไรหรือหาผลประโยชน์ใส่ตน ด้วยวิธี
เบียดเบียนหรือรีดนาทาเร้นเอาจากนํ าพักนํ าแรงของผู้อืน โดยขาดความเมตตา เช่น ให้กู้เงิน
แล้วเรียกดอกเบียแพง ๆ หรือกว้านซือข้าวจากชาวนาในราคาถูก ๆ เพือเอามาค้าหากําไรโดย
เหตุทีการทํานาของคนไทยในสมัยโบราณจัดว่า เป็นอาชีพหลักและสําคัญส่วนใหญ่โบราณจึง
เอาเรือง ” ทํานา ” มาผูกเป็ นสํานวนความหมายทํานองเดียวกับ ” รีดเลือดกับปู ” ก็ได้.

นํ้าขึนให้รีบตัก

นํ้าขึนให้รีบตัก : เป็ นสํานวนสุภาษิตทีหมายถึงว่า เมือมีโอกาสหรือได้จังหวะ ในการทํา
มาหากินหรือช่องทางทีจะทําให้ได้ผลประโยชน์แก่ตนแล้ว ก็ควรจะรีบคว้าหรือรีบฉวยโอกาส
อันดีนีเสีย อย่าปล่อยโอกาสหรือจังหวะเวลาให้ผ่านพ้นไปอย่างน่าเสียดาย สํานวนนีเอาไป
เปรียบกับอีกสํานวนทีว่า ” ช้า ๆ ได้พร้าเล่มงาม ” แล้ว หากคุณไม่เข้าใจความหมายก็อาจจะทํา
ให้พะวักพะวงใจอยู่บ้าง เพราะไม่รู้ว่าจะเชือสํานวนไหนดี อย่างไรก็ควรดูคําแปลความหมาย
ของอีกสํานวนนันเสียก่อน.

นํ้ามาปลากินมด

นํ้ามาปลากินมด นําลดมดกินปลา : หมายถึง โอกาสของใครหรือจังหวะดีของ
ใคร ฝ่ ายนันก็ย่อมชนะความหมายอย่างเดียวกับคําว่า ” ทีใคร ทีมัน “.

นํ้าลดต่อผุด

นํ้าลดต่อผุด : สํานวนนี หมายถึง คนทีเวลาชะตาตกหรือเคราะห์ร้าย ความลับต่าง ๆ ที
เกียวกับความประพฤติไม่ดี เช่น ทุจริต คดโกง ทีเคยทําไว้ก็มักปรากฏออกมาให้เห็น เวลา
ชะตาดีก็เปรียบเหมือนนํ าขึนท่วมตอ จึงมองไม่เห็นตอ แต่เวลาชะตาตก นํ าลดแห้ง ตกก็ผุด
ขึนมาให้เห็นเป็ นแถว.

กบเลือกนาย

กบเลือกนาย : ผู้ทีต้องการเปลียนผู้บังคับบัญชาอยู่เรือยๆ,คนช่างเลือก ไม่พอใจอะไรง่ายๆ ใน
ทีสุดก็ไม่ได้สิงทีดีกว่าเดิมสํานวนกบเลือกนาย มาจากนิทานอีสปทีกบไม่พอใจสิงทีได้ จนใน
ทีสุดเทวดาส่งนกกระสามาและกินกบจนหมด

ไก่งามเพราะขน

ไก่งามเพราะขน คนงามเพราะแต่ง : ความงามของคน เสริมแต่งให้สวยได้ไก่จะดูสวยงามก็
ตรงทีมีขนสวย เหมือนคนหากได้แต่งหน้าทาแป้ ง แต่งตัวให้ดี ก็ดูสวยงามขึนมาได้เช่นกัน

ขิงก็รา ขาก็แรง

ขิงก็รา ขาก็แรง : ต่างก็จัดจ้านพอๆกัน ต่างก็มีอารมณ์ร้อน ไม่ยอมลดละให้แก่กันขิงรา
ข่าเป็ นสมุนไพรทีมีรสเผ็ด เมือนํามาทําอาหาร เราจึงไม่นิยมใช้ร่วมกัน เพราะรสชาติของขิงและ
ข่าจะตีกันเอง

คางคกขึนวอ

คางคกขึนวอ : คนทีมีฐานะตําต้อย พอได้ดิบได้ดีก็มักแสดงกิริยาอวดดีลืมตัวเรา
มักเปรียบคางคกกับคนทีตําต้อยยากจนซึงขึนวอหรือคานหามอันเป็นพาหนะสําหรับขุนนาง
ผู้มียศถาบรรดาศักดิ

ฆ่าควายเสียด้ายพริก

ฆ่าควายเสียด้ายพริก : ทํางานใหญ่ก็ต้องยอมลงทุนมากไม่ควรตระหนี ถ้ามัวกลัวสินเปลืองก็
ทําให้เสียงานเมือมีงานบุญในชนบทชาวบ้านจะฆ่าควายนํามาปรุงอาหารควายเป็ นสัตว์ใหญ่ต้อง
ใช้เครืองปรุงมากการใส่เครืองปรุงน้อย อาหารก็ไม่อร่อยสํานวนนีบางทีใช้ว่า “ฆ่าควายเสียดาย
เกลือ”